Een cruciaal onderdeel van de transitie naar nieuwe vormen van landbouw is ons voedsel. Kortere ketens zijn een bekend begrip aan het worden en natuurlijk kennen we de discussies en ontwikkelingen rondom dierlijke en plantaardige eiwitten, van zowel diervoeder als eten voor mensen. Dit verhaal staat middenin deze ontwikkelingen, want vandaag spreken we De Nieuwe Melkboer.
We beginnen bij Tom en Bart Grobben, twee broers die in het Twentse melkveebedrijf van Pa en Ma Grobben stappen, met als doel het uiteindelijk over te nemen. De jonge boeren, met studies politicologie en marketing achter de rug, hebben om zich heen gekeken en hebben een beeld van waar de wereld naartoe gaat. Naartoe moet gaan. “We hadden allebei wel altijd al de interesse om het bedrijf over te nemen, maar niet alleen. Dus toen we samenkwamen kwam ook alles samen,” vertelt Bart. De zeer duurzame visie op de toekomst van de twee instappers, wordt gedeeld door hun ouders. “We zijn bevoorrecht met onze ouders in de maatschap te zitten. Dat biedt ons de ruimte dit project aan te gaan.” Het is eerlijk en duidelijk: iets nieuws beginnen brengt de nodige financiële onzekerheden met zich mee.
Soja
Ze beginnen te experimenteren met sojateelt. Niet om er veevoer van te maken, maar voor menselijke consumptie. De eerste oogst vindt in 2017 plaats. “In 2017 hebben we voor het eerst soja geteeld. Kijken of het ging was de eerste test. Daarna hebben we er nog wel drie jaar over gedaan om er goede en lekkere sojamelk van te maken. In het voorjaar van 2020 hebben we een eerste pilot gedaan met een koffietent in Enschede. Om in het najaar 2020 te gaan professionaliseren. Daardoor zijn we nu ook in staat zijn onze sojamelk landelijk te verkopen aan horeca en kleinere retailers.” Het wordt gewaardeerd, er kan een fantastische schuimkraag voor een cappuccino van worden gemaakt, die ook nog lekker is. “Sojamelk schuimt goed,” maakt Bart af.
“Sojamelk schuimt goed”
De Nieuwe Melkboer is geboren. De pilot wordt gestaag uitgebreid en dankzij de ondersteuning van zowel de ouders als het nog steeds draaiende melkveebedrijf, kan stap voor stap worden toegewerkt naar een nieuw product, met een eigen merk en compleet nieuwe vooruitzichten. In november 2020 leidt dat tot de lancering van De Nieuwe Melkboer op een behoorlijk aantal verkooppunten door het hele land. “We zijn op een bakfiets door Amsterdam gaan fietsen, op zoek naar influencers,” vertelt Bart lachend om de herinnering. Hij heeft er zelf gestudeerd, dus kent de weg. De mannen zijn hartstikke blij met enthousiaste reacties van onder andere Lisa goes vegan, Jetteke van Lexmond en Sanne Vogel. En het werkt. Het nieuwe melkmerk krijgt langzaam steeds meer aandacht en inmiddels voelt het hippe deel van de hoofdstad zich onmiskenbaar aangetrokken tot het product en de mogelijkheden die de twee jonge boeren bieden.
Het is dezelfde randstad waar met name Bart wordt geïnspireerd door de leus ‘Think global, act local’. Is dan idealisme de reden van de boers om het op deze manier te willen doen? “Nee, idealisme is een te groot woord. Ik denk eerder dat het een intrinsieke motivatie van ons beiden is. We halen onze energie ook voor een heel groot gedeelte uit het plezier dat we hebben om in contact te staan met de mensen die onze sojamelk kopen en gebruiken. Wij komen daarom graag naar de ‘grote stad’ om te horen wat er speelt en vinden het ook leuk om af en toe mensen bij ons te ontvangen om te laten zien waar wij mee bezig zijn. Het moet anders, wij willen dat op deze manier proberen.” En daar zijn ze al een heel eind mee gekomen. Bart: “Ja, je overschat wat je in een jaar doet, maar je onderschat wat je in vijf jaar doet.”
Groei
Ondertussen staat thuis in Twente de volgende hectare soja alweer op de akker. Meer ruimte is er niet voor de pioniers, want dan komt de mestafzet van het melkveebedrijf in de knel. Deze ene hectare levert zo’n 15 duizend liter sojamelk op. Voorlopig voldoende volume voor de mannen. Maar in de toekomst? "We willen de teelt graag groter maken, in samenwerking met andere telers. Samen sta je sterker en kun je zowel de successen als de risico's delen. En dat kan betekenen dat we helemaal stoppen met de koeien, maar die beslissing nemen we dan wel." Voor nu ligt de focus op het sluiten van de kringlopen op het bedrijf. Bijvoorbeeld door het toepassen van kroprotatie van gras of mais dat de stikstof gebruikt die de sojaplant (als vlinderbloemige) in de bodem achterlaat. Het is vooral veel zelf ontdekken, pionieren in de Twente bodem. “Dat vinden wij mooi. We denken ook niet in ‘goed’ of ‘slecht’. Wij hebben niks tegen een boer die efficiency ziet als duurzaamheid. Het hangt van zo verschrikkelijk veel specifieke dingen en omstandigheden af,” spreekt Bart namens het hele bedrijf en gezin. En zo ontstaat er een prachtig melkproductiebedrijf op Nederlandse bodem. Komen de dierlijke en plantaardige eiwitten samen op een bedrijf. Je kunt het zien als de belichaming van de transitie die we de komende jaren door gaan maken met de landbouw in Nederland.
Publicatiedatum op deze site: 11 februari 2021
Dit verhaal is onderdeel van een serie artikelen voor deze website (tussen 2019 en 2021) waarin agrarisch ondernemers vertellen hoe zij werken aan de omslag naar kringlooplandbouw. Op Groeien naar morgen lees je verhalen van agrariërs die stappen zetten en maak je kennis met de Demobedrijven.