“Wij boeren, en zeker veehouders, zijn geconditioneerd om te wachten tot de overheid het hakmes door ons bedrijf haalt. Wie dan vooroploopt, word gestraft. Dus je doet niets.” Roy Meijer, voorzitter van de vereniging voor jonge boeren (NAJK), sprak zich tijdens de landelijke kennisdag Doelsturing in de landbouw, duidelijk uit vanaf het podium. De NAJK is voorstander van de invoering van doelsturing. Omdat volgens de jonge boeren doelsturing ervoor gaat zorgen dat boeren die een stap vooruitzetten, daarvoor worden beloond. “Doelsturing beloont en straft eerlijk.”
Met zijn verhaal sloot Meijer zich aan bij het pleidooi van Femke Wiersma, minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). “Het staat vast dat de landbouw van de toekomst anders gaat zijn dan nu. We hebben te maken met allerlei afspraken op Europees niveau. Bijvoorbeeld om de waterkwaliteit te verbeteren en stikstofuitstoot te verminderen. Maar ik wil uit de reflex om telkens weer extra maatregelen op te leggen. Ik wil dat de boer handelingsperspectief krijgt om zelf ook te kijken hoe we de doelen kunnen behalen. Want de landbouwsector is ontzettend vindingrijk. Doelsturing biedt de landbouwsector de kans om weer een voorloper in Europa te zijn.”
Wat tijdens de kennisdag Doelsturing bleek, is dat er nog veel stappen gezet moeten worden om doelsturing in de praktijk toepasbaar te maken. Een belangrijk onderdeel dat uitgewerkt moet worden, is hoe doelsturing juridisch houdbaar wordt. “De juridische houdbaarheid is ontzettend belangrijk”, benadrukte ook Wiersma tijdens een sessie over het veranderpad tot aan 2035. “De agrarisch ondernemer wil graag bewegen, maar dan moet wel zeker zijn dat deze systematiek standhoudt, ook na 2035. Er is nog veel te doen om hiervoor de borging en de systemen voor te bouwen en in te richten.”
“Als jonge boeren willen we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen”, stelde Meijer. “Maar dat is wel spannend, want je staat als ondernemer zelf aan de lat om je doelen te halen. Als dat niet lukt, kan er een sanctie volgen. Hoe hoog de doelen worden en of een overheid en het bedrijfsleven je willen helpen, bepalen of je doelen haalbaar zijn.”
Ata Vahdatzade, pleitte vanuit de LVVN-Raad bij de Permanente Vertegenwoordiging van de EU pleitte om Europese lidstaten aan te haken op doelsturing: “Met doelsturing hebben we een waardevol idee, maar we moeten de EU niet vergeten. De doelen waar we aan moeten voldoen komen vaak uit de EU. Daarnaast moeten we goed oog houden voor onze concurrentiepositie en een gelijk speelveld waarborgen. Daarom is het goed om na te denken over wat andere EU-lidstaten zouden kunnen hebben aan doelsturing.”
Tijdens de kennisdag wisselden bijna 500 mensen vanuit overheden, marktpartijen, onderzoeksinstellingen en de sector informatie en ervaringen met elkaar uit. “Dit toont de betrokkenheid vanuit alle partijen, vond minister Wiersma. “Deze dag komen belemmeringen naar voren. Het is waardevol om die op zo’n dag in beeld te krijgen.”
“Iedereen die zich met doelsturing bezighoudt, weet dat er nog ontzettend veel moet gebeuren om het toepasbaar te maken in de praktijk”, vervolgde de minister. “We hebben het afgelopen jaar de stap gezet om het idee van doelsturing daadwerkelijk in beleidsontwikkeling om te zetten. Er zijn nog veel vragen te beantwoorden. Wat ik wel weet is dat we een systeemwijziging in gang hebben gezet die niet meer om te keren is. Wanneer we doelsturing op een goede manier doen, dan geeft dit de duidelijkheid die de boer nodig heeft.”
De kennisdag Doelsturing in de landbouw op 4 december 2025 was georganiseerd vanuit het LVVN-programma Bedrijfsgerichte doelsturing.
Meer weten over doelsturing? Groeiennaarmorgen.nl/doelsturing