Drenthe maakt kringlooplandbouw concreet

Drenthe maakt kringlooplandbouw concreet

Als je iets groots en veelomvattends als ‘Kringlooplandbouw’ wilt aanpakken, ligt verzuipen in de (on)mogelijkheden op de loer. Het is nog onbekend wat er allemaal wel of niet toegerekend mag worden, dat overzicht is er niet en de vraag is of het ooit gaat komen. Dus wat doe je dan? Je begint met wat je hebt en kent. Zo ook in Drenthe. Daar sloeg twee jaar geleden een aantal gerenommeerde partijen (LTO Noord, de provincie Drenthe, Drents Agrarisch Jongeren Kontakt, Natuur en Milieufederatie Drenthe, Staatsbosbeheer, Het Drentse Landschap en Natuurmonumenten) de handen ineen.

Beeld: ©Duurzame melkveehouderij Drenthe
Mirjam Balkema

Het doel van de samenwerking? Drentse melkveehouders helpen bij het maken en uitvoeren van plannen om hun bedrijven duurzamer te maken. Weer zo’n veelomvattend begrip, duurzamer. Maar de uitnodigingstekst verheldert: “U kunt ondersteuning krijgen om uw bedrijf door te lichten op te verduurzamen onderdelen, zoals sociaal economische aspecten, het sluiten van kringlopen, bodem, biodiversiteit, waterbeheer en energiebesparing.” Om te zorgen voor laagdrempelig contact met de melkveehouders is een consulent duurzame melkveehouderij aangesteld: Mirjam Balkema. Zij gaat letterlijk ‘de boer op’ en is aanspreekpunt voor deelnemende en geïnteresseerde melkveehouders.

50 Boeren

Met een eerste groep van 50 melkveehouders en hun bedrijven is in 2017 begonnen aan de planfase. Bedrijfseigen duurzaamheidsplannen zijn daarvan het resultaat, met een reële en ambitieuze kijk op het verduurzamen van deze bedrijven. Mirjam Balkema: “een aantal van hen heeft al uitvoeringsplannen gemaakt en pakt het voortvarend aan.” Balkema is het type ‘enthousiast, verbindend en recht op haar doel af, dus komt de zaak goed in beweging. “We zijn nu ruim een jaar verder en naast die eerste 50 mensen, zijn we inmiddels met de volgende groep van circa 200 boeren aan de slag gegaan.”

Beeld: ©Duurzame melkveehouderij Drenthe

Het bedrijfseigen duurzaamheidsplan

In het plan komen onderwerpen en thema’s aan bod als bodem (bijvoorbeeld een bodemanalyse), kringloop (o.a. stikstofstromen in beeld gebracht), antibioticagebruik, de staat van gebouwen, samenwerking met een akkerbouwer en de gemiddelde levensduur van melkvee. Maar ook sociaal-economische aspecten zoals kostprijs doen mee. Het is kortom, een document dat niet alleen het huidige bedrijf afzet tegen een aantal bekende onderdelen van kringlooplandbouw maar het biedt ook een blik in een mogelijke kringlooptoekomst.

Als er plannen worden gemaakt, gaat het over zaken als ‘inzicht krijgen’, ‘nulmeting’ en ‘parameters’. Want wat ga je concreet doen en hoe meet je de eventuele vooruitgang? De boeren huren met subsidie adviseurs in en vanuit het project Duurzame Melkveehouderij Drenthe wordt ook verbinding gelegd met marktpartijen zoals de Rabobank en FrieslandCampina. Samen slaan ze de handen ineen om de verduurzaming van de melkveesector te versnellen. Hoe? Ze proberen onder meer hun duurzaamheidsprogramma’s op inhoud en aanpak op elkaar aan te laten sluiten. De Rabobank is inmiddels in Drenthe een pilot gestart met de impactlening voor melkveehouders die zeer goed scoren op biodiversiteit, natuur en milieu. Die ondernemers kunnen een herfinanciering krijgen met een rentekorting.

"Subsidies zijn eindig en niet alles hoeft van overheden te komen"

Kringloopwijzer

In de tussentijd zijn de eerste boeren met een subsidie-/premieregeling aan het werk. Op basis van de Kringloopwijzer kunnen zij beloningen van € 500,- per onderdeel ontvangen als ze voldoen aan de gestelde duurzaamheidsdoelen. Deelnemende melkveehouders kunnen zo drie jaar lang, maximaal € 2.500,- per jaar verdienen. Een beloning die deels geldt als stimulans maar zeker ook als bijdrage in de gemaakte kosten. Toch is verder gekeken dan alleen deze bijdrage, daarover is Balkema helder: “Subsidies zijn eindig. Over drie jaar moet je het zonder kunnen. Daarbij, niet alles hoeft van overheden te komen.”

Meer informatie

Kijk op www.duurzamemelkveehouderijdrenthe.nl voor meer informatie

Het project ‘Duurzame melkveehouderij Drenthe’ is opgezet door de provincie Drenthe samen met landbouw- en natuurorganisaties. Circa 250 melkveehouders hebben met subsidie een duurzaamheidsplan laten maken en nemen in de drie jaar dat het project duurt, maatregelen om hun bedrijf te verduurzamen. Ook het advies dat zij hiervoor inkopen of cursussen die zij op dit gebied gaan volgen, worden tot een bedrag van € 1.500,- gesubsidieerd. Voor zowel het duurzaamheidsplan als de inkoop van advies en scholing geldt elk een eigen bijdrage van € 300,-.

De melkveehouders richten zich met name op: fosfaat, stikstof, ammoniak, klimaat en weidegang. Per jaar wordt beoordeeld in hoeverre de streefwaarden op de vijf genoemde aspecten zijn behaald of wat de reductie is ten opzichte van het jaar daarvoor. Dit wordt bepaald aan de hand van de gegevens uit de KringloopWijzer. Bij goede resultaten kunnen de melkveehouders 3 jaar lang, tot € 500,- per onderdeel als beloning verdienen.

Publicatiedatum op deze site: 30 september 2019

Dit verhaal is onderdeel van een serie artikelen voor deze website (tussen 2019 en 2021) waarin agrarisch ondernemers vertellen hoe zij werken aan de omslag naar kringlooplandbouw. Op Groeien naar morgen lees je verhalen van agrariërs die stappen zetten en maak je kennis met de Demobedrijven.