Podcast Voeten in de Aarde, #2: Agrarisch Natuurbeheer

00:00:02 Marijke: Dit is 'Voeten in de Aarde', Een podcast waar ik, Marijke Roskam, boerderij en land afreis om met agrariërs in gesprek te gaan over innovaties in de landbouw. Innovaties die kunnen zorgen voor een financieel gezond en robuust voedselsysteem in Nederland. Deze aflevering ben ik op bezoek bij Melkveebedrijf Waaiseweelde, een gangbare veehouderij in De Meern, in de provincie Utrecht. Ik ontmoet eigenaar Marije Klever om te praten over agrarisch natuurbeheer in de landbouw.
00:00:31 Marije: En het is denk ik voor de landbouw heel mooi als we naast dat we zorgen voor goed voedsel, ook kunnen zeggen: hé, de boeren zorgen voor een mooie, sterke en gezonde leefomgeving.
00:00:40 Marijke: Naast dat Marije op haar eigen bedrijf heeft gezorgd voor een fijnere leefomgeving voor weidevogels, is ze ook druk bezig om andere agrariërs te ondersteunen. Ze is in 2023 voorzitter geworden van Boer en Natuur, de landelijke organisatie die de Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer regeling uitvoert. Die regeling is onder andere door Aard Mulders bedacht. Hij werkt als beleidscoördinator bij het Ministerie en met feedback van mensen zoals Marije probeert hij de regeling verder te ontwikkelen. Ook Aard nodig ik uit in De Meern.
00:01:05 Aard: Het is een regeling met collectieve groepen van boeren die samenwerken om in hun gebied iets te doen voor natuur, met name soorten, met name weide- en akkervogels.
00:01:14 Marijke: Straks vertellen Aard en Marije meer over de regeling. Maar eerst neemt Marije me nog even mee op haar land. Ik ben namelijk wel benieuwd naar haar plasdras, de natuurinclusieve maatregel die Marije heeft doorgevoerd. We kijken naar jouw plasdras. Kan jij vertellen wat daar richting het voorjaar en de zomer gebeurt?
00:01:30 Marije: Ja, dan bouw ik eigenlijk een soort dijkje en daarna pomp ik water het land op. Normaal als boer denk je dat wil ik niet, maar dat doe ik dan dus juist wel en dan ontstaat er een klein klein meertje zou je kunnen zeggen en daar komen dan de vogels op af. En als je dan hier staat dan zie je gewoon allerlei vogels, waaronder ook de kievit waar ik het vooral voor doe. Maar je ziet ook een gans, een eend. Bepaalde dieren die bij de sloot leven, dus dat is wel heel leuk.
00:01:56 Marijke: En voordat je zo'n stap zet, dat kost wel even tijd. Hoe heb je dit kunnen realiseren?
00:02:02 Marije: Ik ben in overleg gegaan met het collectief hier uit de buurt van: nou ik heb een perceel, daar zitten best wat weidevogels. Kunnen we ze nog meer
ondersteunen? En toen kwam dit idee, omdat dit de vogels ondersteunde. Toen heb ik wel even nagedacht, want je mist wel een stukje opbrengst. Maar tegelijkertijd, nou ja, ik dacht ik ga het maar gewoon proberen, want je krijgt ook een stukje vergoeding. Ja, ik heb daaromheen ook kruiden, dat zie je ook wel een beetje als je de weilanden met elkaar vergelijkt. Nou, dat geeft ook weer een stukje extra biodiversiteit.
00:02:28 Marijke: En kruidenrijk is niet alleen voor de vogels goed, maar ik kan me ook voorstellen dat het voor je bedrijf ook goed is.
00:02:34 Marije: Ja, het was voor mij ook een experiment van: nou zijn de koeien er gek op of geven ze er ook überhaupt melk van? Nou ja, dat lijkt ook wel aardig uit te pakken, dus dan ga je ook eerder nog weer een ander perceel daar ook mee inzaaien. En ik zou het zelf ook heel jammer vinden als de weidevogels verdwijnen, dus ik vind het ook leuk om daaraan bij te dragen.
00:02:51 Marijke: Want vertel eens, dan loop je hier door de stal en dan kijk je naar buiten en zie je dan werkelijk meer vogels? En wat doet dat met je?
00:02:57 Marije: Ja, dat had ik zelf ook niet zo direct verwacht. Ik denk, nou we leggen dat neer en dan moet je dat maar een paar jaar aanzien en dan wordt het misschien een keer een beetje beter. Maar eigenlijk meteen het eerste jaar zag ik al veel meer vogels, dus dat is wel hartstikke leuk.
00:03:09 Marijke: Mooi om te zien, want in een podcast zie je iemands pretogen niet, maar je je staat er bij te glimlachen. Jij noemde al dat collectief en ook van goh, daar is een regeling voor. Kun je daar iets meer over vertellen?
00:03:20 Marije: Uhm, ja dus door heel Nederland heen zijn er collectieven van boeren die de Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer regeling uitvoeren met elkaar en die hebben ook mensen in dienst die dan boeren adviseren over wat past bij jouw bedrijf. Dus met die collectieven kijk je eigenlijk wat waar het beste kan en ook het meeste oplevert, ecologisch. En je kijkt samen met die boer wat bij jouw bedrijf past, zodat het ook in de bedrijfsvoering goed aansluit.
00:03:45 Marijke: En deze podcast gaat over innovatie en dit is eigenlijk het heruitvinden van hoe je als boer met dat landschap werkt.
00:03:53 Marije: Ja, ik denk wat het innovatieve wel is, is de manier van werken met zo'n collectief. Want dat collectief praat niet alleen met mij, maar ook met mijn buren. En eigenlijk maken zij gezamenlijk met de boeren hier in de buurt een goed landschap met schoon water wat goed is voor weidevogels en wat past bij de bedrijven hier. Dus dat leggen van die puzzel en dat collectief met elkaar doen, dat is denk ik het innovatieve.
00:04:15 Marijke: En nog even over die kievit. Want dat is een soort liefde hè?
00:04:19 Marije: Ja, dat is toch een beetje de vogel die bij de melkveehouderij en bij het boeren gebeuren hoort, dus het zou heel gek zijn als die er niet meer is.
00:04:27 Marijke: Het is nu nog koud en fris, maar zodra die kievit dan weer door jou in het land te zien is dan dan gaat je hart wel open denk ik?
00:04:33 Marije: Ja zeker en dat is ook bij de rest van de mensen die mij helpen op de boerderij en dat is ook leuk.
00:04:41 Marijke: Marije en ik lopen nog even de stal in, waar ze mij de twee kalfjes laat zien die die nacht nog geboren zijn. Vervolgens ruilen we de stal in voor haar huis waar we plaats nemen aan de keukentafel met mooi uitzicht op de omliggende weilanden. Daar schuift ook Aard bij ons aan zodat we verder kunnen praten over de ANLB regeling. Aard, welkom. Wij hebben net gekeken naar het gebied waar plas dras is en waar de kievit gelukkig weer terug komt met heel veel andere vogels. Ik zie jou al glimlachen, want dat is het effect of de impact van zo'n regeling. Kun je iets meer vertellen over wat de regeling behelst?
00:05:19 Aard: Het is een regeling met collectieve groepen van boeren die samenwerken om in hun gebied iets te doen voor natuur, met name soorten, met name weide- en akkervogels. Maar dat kan ook zijn voor water of voor klimaat. En het gaat eigenlijk over de samenwerking die boeren daarin hebben. En dan moet je eigenlijk, omdat vaak die gebieden te klein zijn voor één boer of te groot. Dan moet je dus gewoon meerdere boeren hebben die samenwerken. En door die samenwerking krijg je ook vaak veel betere gebieden. En dat zie je ook. In 2016 is de regeling begonnen en je ziet gewoon een kentering in dat de kwaliteit van deze gebieden best behoorlijk is toegenomen.
00:05:56 Marijke: Wat voor verhalen hoor je terug? Want wij hoorden net al Marije vertellen over, ja eigenlijk tot jouw grote verbazing hoeveel vogels je al zag. Wat hoor je verder terug?
00:06:05 Aard: Wat er eigenlijk gebeurd is, de mensen die meedoen voor 2016, was dit maar een mediocre bezigheid voor boeren en na 2016, toen ze ook veel meer zelf het initiatief hebben gekregen om zelf in het gebied dingen te ontwikkelen, zijn boeren het belangrijker gaan vinden en is het ook veel meer een gesprek rond de keukentafel geworden, waar boeren echt daadwerkelijk met interesse voor die vogels dingen willen gaan doen. En uiteindelijk gaat het natuurlijk om de intrinsieke motivatie. Dus met die omslag, denk ik dat we al heel veel bereikt hebben. En wat we nu natuurlijk willen is nog veel meer vergroten.
00:06:48 Marijke: En als we dan kijken naar hoe het in de praktijk werkt, want er zitten ook
financiële voordelen bij. Er zitten ook voordelen bij voor de natuur. Hoe werkt dat systeem?
00:06:59 Aard: Nou ja, in basis: wij als overheid sluiten een contract af met een collectief en het collectief verzamelt de boeren om zich heen om dat uit te gaan voeren en maakt dan daar een leefgebied, een habitat van. Het is een onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, dat is vrij star beleid, maar door die collectieven ertussen te plaatsen zit er veel meer flexibiliteit in. En daarnaast heb je continuïteit. Maar het belangrijkste voor een goedwerkend collectief is vaak toch wel de gebiedscoördinator. Degene die echt bij de boer aan tafel gaat zitten en die de boer belt wanneer die iets nodig heeft of denkt van er is iets aan de hand wat niet klopt, dus die nabijheid is ook heel belangrijk.
00:07:40 Marijke: Ja, en dat is de systeeminnovatie dat er veel meer in vertrouwen gebeurt. Ik kijk ook even vragen naar Marije. Herken je dat?
00:07:47 Marije: Ja, ik denk dat het inderdaad klopt. Dat het heel fijn is dat er gewoon iemand bij jou aan de keukentafel komt om met jou te overleggen van hoe zit jouw bedrijf in elkaar? Welke opgaves zijn er bij jou in de omgeving? Of dat nou is met weide- of akkervogels of misschien wel juist water of klimaat. En hoe kan je daar dan met de instrumenten, met name dus het ANLB daaraan bijdragen? En dan wordt het toch iets minder abstract dan dat er ergens een regeling is op een website en waarbij je weet dat je door allerlei formulieren en ingewikkelde termen moet, kan je er gewoon met iemand over sparren en die gaat je ook helpen om het uiteindelijk uitgevoerd te krijgen.
00:08:25 Marijke: En er zullen ook ondernemers denken ja, hoe werkt dat dan precies? Misschien wel eens een regeling of iets van subsidie aangevraagd, maar hoe werkt dit dan in de praktijk?
00:08:35 Marije: Je hebt eigenlijk per regeling, of ja per maatregel moet ik zeggen, een bedrag. Dus voor plasdras staat een bepaald bedrag voor het toepassen van voorweide staat een bepaald bedrag. Als je een aantal maatregelen bij elkaar combineert, krijg je vaak nog een soort toeslag omdat dan maak je echt een mozaïekje op je eigen bedrijf. Dus zo kan je eigenlijk best wel duidelijk voor jezelf ook afwegen van: hé, past dit voor mij, kan dit voor mij uit? En natuurlijk zouden wij als boeren graag zien dat de vergoedingen nog iets hoger zouden zijn, omdat het dan nog meer concurrerend is met de landbouw en met het voedselproductie gedeelte.
00:09:12 Marijke: Want dat is nu nog niet het geval?
00:09:13 Marije: Nee, het is meer een soort onkostenvergoeding, dus dan moet je echt wel kijken van: hé past dit net bij mijn bedrijf op een manier omdat dat een stukje grond is die ik toch niet zo heel efficiënt gebruik? En dan kan het misschien voor jou wel uit.
En het zou natuurlijk mooi zijn als het een volwaardige tak wordt en echt een verdienmodel.
00:09:30 Marijke: Ja, echt een verwaarding.
00:09:31 Marije: Ja, ja, precies.
00:09:32 Marijke: Mooi. En dan nog even, mensen investeren ergens in of die die gaan aan de slag. Is het zo dat je dan over zoveel tijd komt dat dan ergens op een rekening? Of ik stel maar gewoon een hele Nederlandse vraag: wat schuift het en wat doet het?
00:09:47 Marije: Ja dus dan van tevoren spreek je af, deze maatregelen ga ik doen. Er wordt ook gekeken of je die echt gedaan hebt. En dan als dan het jaar voorbij is, dan pas krijg je uitbetaald. Dus dat duurt wel eventjes.
00:09:59 Aard: Ja, ja, eigenlijk 1,5 jaar, van dat je besluit om het te gaan doen totdat je je geld krijgt. Ja dus dat is best een lange tijd. En we zijn inderdaad bezig met het kijken hoe de vergoedingen verhoogd kunnen worden zodat ze meer concurrerend worden en ook een serieus alternatief worden voor een hoog productief bedrijf. Vergoedingen zijn wel gestegen sinds 2023 met bijna 30%. En dat heeft te maken met het nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Maar hier wordt gewoon aan gewerkt en zeker als je met langjarige contracten wilt gaan werken, wat de bedoeling is, is het natuurlijk ook van belang dat vergoedingen met de tijd ook stijgen. Anders is t niet loonzaam om een langjarig contract aan te gaan.
00:10:43 Marijke: Nee, een bepaalde indexatie. En over het ontwerp van zo'n regeling, want wij spraken even en ik zei: kom je vaker op boerenerven? Ja zeker, zei jij, want vooral bij dat ontwerp, je bent beleidsadviseur, maar dat betekent niet dat je enkel en alleen in Den Haag zit?
00:11:00 Aard: Nee, zeker niet in de ontwerpfase. En deze regeling is ontworpen echt samen met boeren, met mensen van agrarisch natuurverenigingen, dat was nog voor de tijd van de collectieven, maar ook mensen van natuurorganisaties en dan ook mensen van de overheid. Maar gewoon samen gaan zitten om te kijken van hoe kunnen we nou een goede regeling maken.
00:11:23 Marijke: En dat samen viel mij op trouwens, want jullie troffen elkaar, niks een afgepaste hand, maar een welgemeende knuffel. Dat vond ik wel opvallend. Ik dacht: er komt een beleidsadviseur op een erf... en ik zie jou lachen, Marije. Snap je wat ik bedoel? Daar zit ook iets heel gezamenlijks in.
00:11:40 Marije: Nou dat is zeker waar. Ik ben ook een jaar voorzitter van BoerenNatuur, dus de vereniging die samen met de collectieven dit zeg maar uitvoert. En ik vind het iets heel moois in de landbouw is natuurlijk heel veel aan de hand. Best wel veel
moeilijke dossiers waar je niet in verder komt. En dit is juist een dossier of een onderwerp waar je zowel vanuit Den Haag als op het boerenerf stappen wil zetten en waar je dus ook elkaar vindt om iets moois neer te zetten.
00:12:06 Marijke: En dat lag in die knuffel besloten?
00:12:08 Marije: Ja wij zijn iets aan het bouwen met elkaar en nou dat is gewoon heel leuk. En dat zit ook in hoe je met elkaar omgaat.
00:12:15 Marijke: Wat gebeurt er bij dat collectief? Want dat is even goed om te benoemen, bij BoerenNatuur, daar ben je voorzitter van. Wat gebeurt daar aan innovatie met elkaar?
00:12:26 Marije: Ja dus BoerenNatuur is de koepel van de collectieven en de collectieven hebben eigenlijk dat systeem dat je in een gebied gaat kijken om een zo goed mogelijk leefgebied te maken voor een bepaalde soort. En ik denk dat het innovatieve is dat we bijvoorbeeld ook een eigen ICT systeem hebben om dat allemaal goed in te tekenen. Dat we eigen manieren hebben om het te schouwen en te controleren.
00:12:49 Marijke: Eigen, eigen, eigen, hoor ik terug.
00:12:52 Marije: Ja het is wel echt...
00:12:52 Marijke: Van jullie zelf?
00:12:54 Marije: Ja precies en daarmee zitten we ook als boeren zelf aan het stuur.
00:12:57 Marijke: Ja het is niet meer wat je overkomt of wat je nog wel eens terug hoort van ja, allerlei regels die maar over je heen gestort worden. Het heeft een heel ander karakter.
00:13:06 Marije: Nee het is ook vrijwillig. Bij sommige boeren of boerenbedrijven past het niet: nou, die doen niet mee, dat is ook prima. Maar juist bij de bedrijven waar het past, wordt maximaal gezocht van hey, hoe kan je hier aan meedoen?
00:13:15 Marijke: Ja, het is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Heb ik het goed genoteerd?
00:13:19 Marije: Ja, als je natuurlijk zegt: ik ga dit doen, dan wordt er ook verwacht dat je het gaat doen.
00:13:22 Aard: En dat zit ook veel in de discussie met die gebiedscoördinatoren. Dat je dus ook wel met een boer bespreekt waar iets het meest effectief is. Het is niet zomaar
dat je overal kunt doen wat je wilt, maar als je meedoet, dan moet je natuurlijk wel passen binnen het grotere plaatje.
00:13:40 Marijke: Precies, het is het collectieve idee. En dan is het van dat idee naar werkelijk realiseren. Waar liep je misschien ook wel eens tegenaan?
00:13:49 Marije: Ja, nou plasdras, je kent de plaatjes, maar het collectief die hebben ook de pomp bijvoorbeeld geleverd om het water uit de sloot op het land te pompen. Ze hebben de eerste keer meegeholpen om het dijkje te maken.
00:14:01 Marijke: Ja want dat hoorde ik jou natuurlijk vertellen, maak ik een dijkje, nou maak ik een dijkje, hoe zit dat in elkaar?
00:14:08 Marije: Nou, het is niet heel ingewikkeld, maar je moet het wel net even weten van nou dat je een gedeelte van je greppel moet je dicht zetten met een pijpje erin zodat je op een gegeven moment weer af kan laten lopen en zo. Nou ja, even hoe dat in mekaar zit, dat komt dan zo'n veldcoördinator met jou bespreken en als je zegt van: joh ik zie het niet meer zitten, nou dan kom ik straks nog even langs om je te helpen. Dus nou dat was helemaal leuk natuurlijk.
00:14:28 Marijke: Dus voor de boeren die nu luisteren en denken: ja waar begin ik aan? Het is bij mij best wel spannend. Ik hoor jou zeggen eigenlijk, als je aangeeft ik zit ergens mee of hoe moet ik dit aanvliegen? Dan is het niet één keer een consult en veel plezier maar je wordt steeds geholpen eigenlijk.
00:14:45 Marije: Ja en wat denk ik ook heel leuk is dat je dus naast dat je dit gaat doen, dat je ook nog een keer met alle boeren uit de buurt bij elkaar komt en gaat kijken wat heeft het nou met de vogelstand gedaan. Dus je hebt ook een stukje terugkoppeling en ik denk dat het daarom ook wel goed bij de landbouw past. Of je nou aardappels verbouwt of gras voor je koeien. Nu ben je zeg maar, in mijn geval dan, met kieviten bezig om daar resultaten te boeken.
00:15:08 Marijke: Hoor je dat veel terug, dat dat collectief dus ook op die manier zo werkt?
00:15:13 Aard: Ja, wat je ook veel terughoort is gewoon de flexibiliteit. Kijk je hebt bijvoorbeeld uitgesteld maaibeheer. Dat is dan iets wat je dan langs zo'n plasdras, een stukje vanaf legt. Ja als er nog kieviten zitten, dan heb je gewoon gesprekken met je gebiedscoördinator wanneer dan wel te maaien of dan niet te maaien. Dus er zit veel meer flexibiliteit in het systeem, aangepast aan de situatie van de kievit. Het ene jaar zit ie er langer, het andere jaar korter en dat kun je dus aanpassen. Daarmee heb je dus ook veel meer overleg met die gebiedscoördinator. En dat maakt het ook veel meer iemands eigen ding.
00:15:52 Marijke: Er zijn steeds meer boeren die zeggen ik wil daarmee aan de slag. Zelfs
zodanig dat er ook gezegd wordt ja, d'r zijn wachtlijsten, zo rap kunnen we niet. Ja, hoe zien jullie dat en wat is er met mekaar te doen?
00:16:07 Marije: Ja, de collectieven, die bestaan al een aantal jaren. En ook al werd het budget langzaamaan wel een beetje uitgebreid, zag je toch dat er meer boeren zich melden bij het collectief dan dat er budget was. Dus we hopen nu ook nu er meer budget komt, dat we in ieder geval ook met die wachtlijsten aan de slag kunnen. Want ja, als boeren graag willen, maar ze kunnen niet, is dat eigenlijk gewoon heel erg zonde.
00:16:27 Aard: Nee, en dat is ook de bedoeling. Kijk in basis, het systeem wat we hadden tot 2016 had een afnemend aantal boeren, dus we hadden steeds minder boeren die mee wilden doen en nu is het duidelijk groeiend. Dat geeft natuurlijk ook dat wij denken dat er perspectief zit in het bijna verdriedubbelen van het areaal. En dus ook om iets met die wachtlijsten te doen. En eigenlijk ook wel best snel omdat het laten wachten van boeren, dat is niet bevorderlijk voor hun bereidheid om deel te nemen.
00:16:56 Marijke: Nee, daar moet vaart achter komen. Als we nog kijken naar wat er beter kan. Als je toch een hotline hebt hier aan de keukentafel met Aard, aan welke knop zou je willen draaien?
00:17:07 Marije: Nou wat best wel uitdagend is en dat is ook gewoon wat het is om boer te zijn, is dat je met heel veel regelingen te maken hebt en dat ze ook allemaal een beetje met elkaar samenhangen, maar dan soms ook weer net niet helemaal lekker zeg maar.
00:17:18 Marijke: Heb je een voorbeeld?
00:17:19 Marije: Nou even terug zijn de Eco-regelingen ingevoerd. Dat zijn ook regelingen die stimuleren om bijvoorbeeld biodiversiteit versterken, maar die sluiten dan eigenlijk weer net niet goed aan op het ANLB. Dus dan zat je van hoe krijg je dat goed bij elkaar geregeld? Nou ja, dat zou heel mooi zijn als regelingen elkaar gaan versterken in plaats van dat ze elkaar in de weg zitten.
00:17:42 Marijke: Ik zie een mentale notitie gemaakt worden en het zal niet de eerste keer zijn dat je dit terughoort Aard?
00:17:48 Aard: Nee dat is niet de eerste keer. En daar werken we ook wel aan om dat te verbeteren. Maar daar moet nog best veel aan gebeuren. Dat zit vaak ook in definities en in de complexiteit van beleid als geheel. Wij hebben hele verschillende definities. Aan de ene kant bijvoorbeeld in de mestwetgeving, dan weer in het gemeenschappelijk landbouwbeleid, wat dan weer collideert bijvoorbeeld met iets met we willen binnen het ANLB. En dat heeft veel afstemming nodig en dus ook veel gesprek. Soms is het niet mogelijk, soms moet je ook een ding accepteren en dat dus gewoon niet maken. Dus te ingewikkeld moet je het ook niet willen. Maar daar
valt gewoon veel te winnen. En willen we dus gaan uitbreiden zoals we willen, dan zullen we ook die dingen wel echt aan moeten gaan pakken.
00:18:32 Marijke: Juist. Dus daar wordt hard aan gewerkt. Sowieso wordt er hard gewerkt aan de impact van de regeling en dus ook het uitbreiden ervan. Daar horen wat indrukwekkende getallen bij, want jij zei al voorheen was iets: sommige boeren deden dat erbij, nou hartstikke leuk, maar het wordt nu veel meer gemeengoed als ik het hoor.
00:18:52 Aard: Ja, kijk, in het regeerakkoord, hoofdlijnenakkoord staat gewoon een bedrag genoemd, dat is voor Agrarisch Natuurbeheer, dat is iets breder dan het ANLB, gaan laten groeien met 500 miljoen. En het is nu 120 miljoen. Dat zijn enorme bedragen natuurlijk en dat staat ook in de brief. Dat wij dus het aantal hectares van 100.000 laten groeien naar 280.000. Dat is een verdrievoudiging. Maar ook staat er dat het beheer in gebieden verzwaard zal moeten worden. Dat speelt heel veel met de discussie over de grutto die nu natuurlijk speelt. En dat heeft best een grote doorwerking, want zwaar beheer heeft gewoon veel meer impact op een bedrijfsvoering dan wanneer je een uitgesteld maaibeheer hebt of iets dergelijks.
00:19:34 Marijke: Heb je een voorbeeld van dat zwaar beheer zonder dat ondernemers nu denken: oef dat wordt heel zwaar?
00:19:39 Aard: Nou, zwaar beheer is zoiets als een plasdras gecombineerd met kruidenrijk grasland, dat soort dingen. Dus dan heb je ook jouw opbrengsten qua maaien worden gewoon duidelijk minder. Plasdras kun je niet maaien, die zijn nat. En ja, dat heeft dus ook een groot effect. Zeker omdat, grond is duur. Je hebt vaak je grond nodig voor je koeien want die is afgestemd op je koeien. En heb je dan veel meer zwaar beheer? Betekent dat ook dat je dus ook voer voor de koeien ergens anders weer vandaan moet gaan halen?
00:20:11 Marijke: En die afweging, ja dat hoor je veel. Uh uh boeren hoor je daar inderdaad over. Ik hoorde jou ook wel aan de andere kant zeggen: goh, dat kruidenrijk heeft mij ook veel gebracht, niet alleen financieel qua regeling.
00:20:24 Marije: Ja dus op het perceel waar de plasdras zit, is hetgene wat nog droog is. Daar zit bij mij kruiden. Dat was voor mij ook wel gewoon een keer wat anders proberen want de rest van mijn percelen zijn gewoon gras. Ja en eigenlijk bleek dat het best wel goed paste, ook bij het melkvee, die zijn er en ze zijn er gek op. En het is echt niet dat als je een stukje van je rantsoen kruidenrijk maakt, dat je meteen al je melk kwijt bent. Dus zo leer je ook weer van: hey, het past in mijn bedrijfsvoering.
00:20:51 Marijke: Ja dat is ook weer innoveren. Tot slot maken we deze podcast ook voor die ondernemers die denken: ja, ik wil wel. Ik vind die innovatie wel interessant. Maar hoe werkt het eigenlijk? Wat zou je tegen hen willen zeggen? Of misschien wat zeg je ook wel tegen collega's in de buurt?
00:21:08 Marije: Nou, ik denk dat er nu met deze regering en met het budget wat er structureel is vrijgemaakt dat je als boer echt de kans gaat krijgen om naast voedselproducent ook producent wordt van een schone of sterke leefomgeving door soorten te beschermen, waterkwaliteit te verbeteren en stappen te zetten op klimaat. Dus kijk daar gewoon naar, samen met je collectief of daar voor jou wat in zit. En zo niet, dat kan ook, maar dan weet je in ieder geval welke kansen er straks liggen, want er liggen echt meer kansen dan dat er in het verleden lagen doordat er gewoon meer budget komt. En het is denk ik voor de landbouw heel mooi als we naast dat we zorgen voor goed voedsel ook kunnen zeggen: hé, de boeren zorgen voor een mooie en sterke en gezonde leefomgeving.
00:21:50 Marijke: Ja, want dat heeft iedereen wel in zijn hart zitten.
00:21:53 Marije: Ja, dat denk ik
00:21:54 Marijke: Aanvullend Aard, wat zou jij willen laten landen tussen de oren?
00:21:58 Aard: Er zijn gewoon veel gebieden in Nederland waar dit denk ik heel goed past en ook bij veel boeren. Kijk, ik ga er altijd van uit: Boeren houden ook gewoon van de natuur, dus daarom geen probleem.
00:22:07 Marijke: Dat is geen hobby of een overtuiging, dat is gewoon wat in je zit.
00:22:11 Aard: En dus. En dan ben ik het eens met Marije. Uhm, ga dan in gesprek met het collectief. Het is een lang proces. We gaan uh tot en met 2030 gaan waarover uitbreiden dus het is ook niet meteen dat je vandaag de keuze hoeft te maken. Je kunt er vandaag wel over na gaan denken.
00:22:26 Marijke: Ja, en het is ook niet zo dat iets over vier jaar weer anders is.
00:22:30 Aard: Nee, nou kijk, als je werkt met langjarige beschikkingen is dat sowieso niet. Zitten wel wat haakjes en oogjes aan verplichtingen. We werken wel door maar juist de continuïteit is hier erg sterk van belang. Maar dat geldt natuurlijk voor de natuur ook.
00:22:47 Marijke: Ja, wat vind jij een schitterend uh uh compliment of een verhaal, Want we zitten nu aan de keukentafel bij Marije. Maar zo zijn er tal van Marije, zij en andere agrariërs die het zo doen. Waar krijg jij nou kippenvel van?
00:23:01 Aard: Uhm, nou vaak werd er in het begin gedacht van Agrarisch natuurbeheer is voor die keuterboeren, die kleine broertjes die eigenlijk niet echt meer aan t boeren zijn en dan doen ze er een beetje natuur bij.
00:23:13 Marijke: Precies oud trekkertje...
00:23:16 Aard: Ja, en wat je zag toen wij startten met dit systeem is, dat het eerste jaar nog niet, Maar op een bepaald moment gingen er steeds meer grote boeren meedoen en die hebben veel meer ruimte in hun bedrijf en beweging. En zag je ineens boeren omdat ze lid wilden zijn van het collectief, al kregen ze niet voor betaald, legden ze gewoon plasdras aan, dat soort dingen. Om daarna dan wel wetend dat ze over een paar jaar dan weer wel daar subsidie voor zouden krijgen. Dus het is gaan leven in het gebied en dat vind ik het mooiste.
00:23:45 Marijke: Tot slot nog, ik zag een mooie bordje met volgens mij de naam van jouw vader op het erf en en je vertelde mij van ja, t is zo mooi om te zien dat niet alleen die nieuwe generatie, maar dat juist ook de oudere generatie, dat je daar samen zoveel plezier aan beleeft. Kun je daar iets over vertellen?
00:24:04 Marije: Ja dat is wel leuk, want mijn vader is tachtig, dus die kent ook wel de tijd dat er nog heel veel weidevogels waren. Precies. En toen kwam het collectief dus praten over die maatregelen. En toen had ik mijn vader daar ook bij uitgenodigd en die werd ook helemaal weer fanatiek van joh, die vogels moeten terug komen en vroeger zaten ze er ook, dus het moet kunnen en we moeten ervoor gaan. En dat vind ik wel mooi. Dat het dus ook binnen ons melkveebedrijf, binnen het gezin, de familie ook gewoon leeft dat dit erbij hoort. En daar word je nu toe in staat gesteld om daar ook iets voor te doen. Terwijl het eerste jaar kon het eigenlijk gewoon kostentechnisch niet. Nee. Dus. Dat enthousiasme vind ik wel heel leuk. Bij mezelf, maar ook bij mijn vader.
00:24:44 Marijke: Voeten in de Aarde is een productie van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur en uitgevoerd door Havas LemZ en Microphone Media. Wil je meer weten over agrarisch natuurbeheer of andere innovaties in de landbouw? Ga dan naar groeiennaarmorgen.nl