Het groeit van een project, gestoeld op de werkwijze van ‘Commonland’, uit naar een serieuze stichting met hogere doelen, Wij.land. Mede-oprichtster Danielle de Nie was erbij, is er voor verantwoordelijk en blijft zich op geheel eigen wijze inzetten voor een goede transitie naar meer kringlooplandbouw: “Eerst actie, het land op, werken. Daarna is er tijd en ruimte voor lobby en promotie”.
Ook op de huidige website van Wij.land wordt het gedachtengoed van Commonland nog altijd nadrukkelijk gevoerd. ‘Inspiratie’, ‘Sociale waarde’, ‘Natuurlijke waarde’ en ‘Financiële waarde’ zijn in de 4returns-filosofie de vier soorten opbrengst waarop wordt gestuurd.
Deze focus op het herstel van het landschap kent internationaal veel aanhang en navolging. In Nederland besloot de Nie dat een specifiek op de Nederlandse situatie aangepast project meer kans op succes zou hebben en richtte daarom Wij.land op. Nog steeds gericht op herstel van ecologische functies in het landschap, maar nu lokaal en dus gericht op de Nederlandse boer en zijn/haar land.
Regeneratief boeren is het goed laten herstellen van de bodem, zodat je deze vervolgens weer optimaal kunt benutten
‘Regeneratief boeren’
Een belangrijk onderwerp dat door alle projecten heen loopt, is het terugverdienen van investeringen. Het ‘verdienmodel’. De opbrengsten zijn sterk afhankelijk van de kwaliteit van de bodem, dus is het zaak de bodem zo goed mogelijk te laten herstellen. “Wij noemen dat regeneratief boeren”, legt De Nie uit, “we willen laten zien en onderbouwen dat door te boeren mét de natuur je meervoudige waarden creëert” En dan komen we weer terug bij de vier principes van waarde, zoals door Commonland gedefinieerd. Want waarde is niet enkel financieel, maar kan ook inspirationeel, sociaal of natuurlijk zijn. En als dat goed in beeld kan worden gebracht, kan het ook worden gebruikt in gesprekken met overheden, andere boeren en organisaties en natuurlijk het publiek.
Land
Als je alleen nog maar ambities en plannen hebt om grootschalig landschap te herstellen, waar ga je dan beginnen? Bij organisaties die toegang hebben tot land, dus boeren en natuurorganisaties natuurlijk. We praten inmiddels in 2017 en het contact met Natuurmonumenten is snel gelegd. De ambities zijn vooral pragmatisch, ‘vooral doen’, een heuse beweging creëren. Natuurmonumenten haakt aan, met als doel om vanuit de verpachting van natuurland impact te hebben op het landbouw systeem. In overleg met de pachters worden plannen gemaakt. De ambitie is: minder stikstof de wereld in helpen, meer kringlooplandbouw en meer biodiversiteit. Rond de Vechtplassen wordt een begin gemaakt, waarbij vooral wordt gekeken naar de situatie van de boer/pachter en de bodem.
“Want die bodem is en blijft leidend”, is De Nie stellig en duidelijk, die het succes vervolgens gestaag uitbouwt. Inmiddels zijn er zo’n veertig boeren aangesloten bij de beweging, allen in het Westelijk Veenweidengebied. Er lopen projecten op een aantal thema’s zoals bodembiologie, kruidenrijk-grasland, waarbij boeren gebruik kunnen maken van de ondersteuning, advies of het netwerk van Wij.land. Vanuit het Pilotfonds worden experimenten ook financieel ondersteund. Maar er lopen, door middel van een zogenaamd Transitiefonds, ook een aantal subsidies richting voortrekkers op het gebied van Kringlooplandbouw, boeren die hun bedrijfsmodel om willen gooien. Het benodigde geld komt binnen via private sponsoren en overheidssubsidies. Het is hard en snel gegaan, in de afgelopen twee jaar.
Plannen
Ondanks de groei, is de grootste wens van De Nie toch vooral ‘lean & mean’ te blijven. “Wij zijn nu klein en wendbaar, als organisatie. Dat wil ik zo houden. Wij willen boeren ook niet eeuwig aan ons binden, of erger nog, van ons afhankelijk maken. Liever dragen we op termijn projecten over aan bestaande organisaties, zodat wat we doen permanent kan worden”.
Onafhankelijk blijven is de grote wens van de organisatie. Met als groot doel de zichtbaarheid van succesrijke kringlooplandbouw te vergroten. En dat met een beweging die toch minstens driemaal groter is dan vandaag. Deze strategie en doelstelling staat symbool voor Wij.land: zelfbewust, met oog op de bal gericht: de vier Commonland-waarden waarmee voortgang kan worden verwoord, in beeld gebracht en gevierd.
Dit verhaal is onderdeel van een serie artikelen voor deze website (tussen 2019 en 2021) waarin agrarisch ondernemers vertellen hoe zij werken aan de omslag naar kringlooplandbouw. Op Groeien naar morgen lees je verhalen van agrariërs die stappen zetten en maak je kennis met de Demobedrijven.
Publicatiedatum op deze site: 30 september 2019